Tak jak ostatnio uczniowie czekali na seniorów w holu szkoły i przyprowadzali ich do pracowni, gdzie odbywają się zajęcia. Seniorzy byli bardzo miło zaskoczeni ustawieniem i wystrojem sali, którą przerobiliśmy na kawiarnię. Zaplanowaliśmy trzy stoliki. Uczniowie zrobili kwiatki z bibuły, panie z obsługi szkoły wyprasowały obrusy, a nasza pani kucharka przygotowała znów poczęstunek oraz kawę i herbatę.
Z pomocą prezentacji multimedialnej, prowadzący krótko przedstawił bieżące zagadnienia: program antywirusowy i jego aktualizacje, tworzenie silnych haseł, aktualizacje oprogramowania i sprzętu oraz podstawowe zasady bezpieczeństwa w sieci. Część pojęć była niezrozumiała dla seniorów i tutaj z pomocą przyszli uczniowie, którzy bardzo dobrze wyjaśnili dane pojęcia. Następnie seniorzy i uczniowie podzielili się na 3 grupy.
Seniorzy razem z uczniami wykonali ćwiczenia
- Rozpoznaj zagrożenie.
Do tego ćwiczenia wykorzystaliśmy kartki z wydrukowanymi hasłami przedstawiającymi zagrożenia w sieci: “Dostajesz e-mail z podejrzanym załącznikiem”, “Przeglądasz stronę, która nagle wyświetla ostrzeżenie o wirusie”, “Podczas instalacji programu pojawia się komunikat o niebezpiecznej stronie”, "Uwaga! Ta strona może być fałszywa. Sprawdź adres URL", "Twoje połączenie jest niebezpieczne. Ta strona może zawierać złośliwe oprogramowanie.", "Twoje połączenie nie jest prywatne. Strona, którą próbujesz odwiedzić, nie używa szyfrowania." Uczeń losował hasło i dostarczał do stolika. Seniorzy mieli zdecydować, co zrobić w danej sytuacji.
- Tworzenie silnych haseł.
W tym ćwiczeniu znów była praca w grupie. Tym razem uczeń losował wydrukowane na kartce hasło i przynosił do danego stolika: Ania2050, 12345, kochanie, qwerty, qwerty123, password. Zadaniem seniorów było utworzyć z tych haseł silne hasła, mając na uwadze zasady tworzenia silnych haseł, o których mówił prowadzący na ostatnich zajęciach jak i na początku bieżących zajęć
- Silne hasło w praktyce.
W tym ćwiczeniu, seniorzy i uczniowie znów pracowali w grupach. Uczniowie mieli wcześniej przygotowane opisy sytuacji, w których należy użyć hasła: zakładanie konta pocztowego, zakładanie konta bankowego online, rejestracja konta w sklepie internetowym, logowanie do mediów społecznościowych. Seniorzy wymyślali silne hasła do każdej sytuacji.
- Uwaga, złodziej haseł.
Seniorzy w parach omawiali sytuacje, kiedy ktoś próbuje poznać ich hasło, a oni muszą się przed tym bronić: logowanie w miejscu publicznym, poproszenie przypadkowej osoby o wpisanie hasła np. z notatnika, gdy ktoś podejrzy hasło, rozmowa z “policjantem” czy “pracownikiem” banku. Uczniowie podpowiadali jak skutecznie bronić się w takich sytuacjach: nie logować się w otwartych sieciach wifi, weryfikować adresy stron www, nie prosić nikogo o zalogowanie, weryfikować pracowników banku i policji.
- Udostępniać, czy nie udostępniać.
W tym ćwiczeniu seniorzy nadal pracowali w grupach przy naszych kawiarnianych stolikach. Przydzieleni uczniowie aranżowali sytuację, kiedy seniorzy mogą być pytani o dane osobowe: rejestracja na stronach internetowych, w e-mailu od “banku”, fałszywe formularze kontaktowe, zakładanie konta aby dokonać szybkiej “inwestycji”, “badania i ankiety”. Zadaniem seniorów było zareagowanie na te sytuacje: sprawdzanie certyfikatu ssl w adresie strony, dobrze czytać adres strony, weryfikować adres e-mail z którego przychodzi powiadomienie z “banku”, sprawdzać skąd pochodzi formularz i zweryfikować nadawcę, nie ma szybkich inwestycji, które przynoszą zyski, weryfikować nadawcę “badań i ankiet”.
Na koniec tego ćwiczenia została przeprowadzona burza mózgów i zostały wymyślone pytania od oszustów: imię i nazwisko, nazwisko rodowe matki, jakie jest pytanie do hasła na koncie, gdzie pani mieszka, wygrał pan nagrodę, aby odebrać podaj dane osobowe, chcesz oglądać transmisję meczu podaj dane karty kredytowej, twoje konto zostało zablokowane - podaj swoje dane, aby je odblokować. Na końcu tego ćwiczenia seniorzy zapisali sobie wymyślone pytania w Notatniku Seniora.
W dalszej części zajęć, Zuzanna pokazywała na tablicy multimedialnej jak sprawdzić aktualizacje systemu i przeglądarki. Seniorzy przy pomocy uczniów wykonywali te same kroki na komputerach oraz pomagali sprawdzać czy program jest aktualny. Uczniowie przekazali seniorom, jak często należy wykonywać skanowanie sprzętu i aktualizację systemu oraz oprogramowania. Seniorzy na wydrukowanych kartkach kalendarza w programie MS Word z miesiącem lutym, zaznaczyli sobie, kiedy wykonywać aktualizacje systemu (raz na dwa tygodnie) oraz przeglądarki internetowej (raz w tygodniu).
- Detektyw na tropie.
W tym ćwiczeniu została wykorzystana prezentacja przygotowana przez uczniów i prowadzącego na portalu canva.com
Omówione zostały niebezpieczne linki jakie mogą się pojawić w listach e-mail. Linki te zazwyczaj mają podmienione literki I na 1, o na 0. Podany został przykład serwisu olx.pl, który jest podmieniany na 0lx.pl. Seniorzy dowiedzieli się również z planszy, na co zwrócić uwagę w fałszywym mailu np. od policji – adres nadawcy, literówki w tekście, błędy ortograficzne. Na końcu uczniowie przekazali seniorom, co zrobić gdy się kliknie niebezpieczny link: można skorzystać ze strony https://www.virustotal.com/, gdzie sprawdza się bezpieczeństwo linków, nie podawać żadnych danych i nie pobierać plików, zamknąć stronę lub przeglądarkę.
- Incydenty bezpieczeństwa.
Tutaj znów została wykorzystana następna prezentacja przygotowana przez uczniów i prowadzącego na portalu canva.com
Seniorzy zostali zapoznani przez Natalię czym są incydenty w cyberprzestrzeni i wyświetlone zostały przykłady w prezentacji: strony phisingowe banków, powiadomienia od “firm kurierskich”, email z fakturami, sms-y z prośbą o dokonanie wpłaty za przesyłkę.
Seniorzy również zostali zapoznani ze stroną CERT Polska oraz jak zgłaszać incydenty napotkane w internecie za pomocą numeru sms 8080 lub formularza dostępnego na stronie https://incydent.cert.pl/
Na końcu zajęć był czas na pytania. Uczniowie starali się odpowiedzieć na pytania seniorów dotyczące dzisiejszych zajęć.
Następnie seniorzy wzięli udział w grze podsumowującej zajęcia. Uczniowie wraz z prowadzącym przygotowali serię pytań w aplikacji Classvise. Jest to aplikacja internetowa, w której jest wykorzystywany system padów ze znakami odpowiedzi, które pojawiają się na tablicy interaktywnej. System zlicza czas i poprawne odpowiedzi. Gra bardzo się spodobała seniorom.
Zajęcia zakończyły się wypełnieniem ankiety, która została wysłana na adresy mailowe seniorów. Czas trwania zajęć 80 minut.
Została również rozesłana Biblioteczka cyberbezpiecznego seniora na adresy mailowe seniorów.
Po zajęciach, tradycyjnie już czekał na seniorów poczęstunek: chlebek bananowy i kanapeczki z tuńczykiem i oliwką, oraz kawa i herbata. Podczas poczęstunku, oczywiście wywiązała się dyskusja między seniorami i uczniami na temat bezpieczeństwa w internecie. Widać było, że seniorzy zaczynają się czuć bardzo dobrze w naszym gronie konkursowym.
